Η μεθοδολογία της έρευνας

Σκοπός του μαθήματος είναι η συστηματική παρουσίαση όλων των διαδικασιών του κύκλου ζωής μιας έρευνας στο ευρύτερο πεδίο των κοινωνικών επιστημών, εκκινώντας από τη συνεργασία του φορέα της έρευνας με τον αναθέτοντα την έρευνα, μια συνεργασία που μπορεί να λάβει διάφορες μορφές ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τόσο του ερευνητικού φορέα, όσο και του αναθέτοντα την έρευνα, και καταλήγοντας στη συγγραφή της έκθεσης ολοκλήρωσης της έρευνας και δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων της.

Ειδικότερα, παρουσιάζεται:

Η διαδικασία συγκρότησης του ερευνητικού εργαλείου της έρευνας που περιλαμβάνει στάδια όπως τον καθορισμό του ερευνητικού προβλήματος, βιβλιογραφική ανασκόπηση και διαμόρφωση θεωρητικού πλαισίου, διατύπωση ερευνητικών ερωτημάτων, καθορισμό του πληθυσμού της έρευνας, αποσαφήνιση εννοιών, καθορισμό ερευνητικής στρατηγικής και μεθόδου συλλογής δεδομένων, συγκρότηση του εργαλείου της έρευνας, πιλοτική έρευνα και έλεγχο εγκυρότητας και αξιοπιστίας του ερευνητικού εργαλείου.
Ο καθορισμός των διαδικασιών διαχείρισης δείγματος, επαγγελματιών και τεκμηρίων που περιλαμβάνουν στάδια όπως τη διαμόρφωση του δειγματοληπτικού πλαισίου και τη μέθοδο της δειγματοληψίας, τη διαδικασία στρατολόγησης των συμμετεχόντων, τα κριτήρια ποιοτικού ελέγχου, τις διαδικασίες διαχείρισης των δεδομένων και ελέγχου του ρυθμού απόκρισης, τον υπολογισμό των ανθρωπίνων πόρων και άλλα.
Η εφαρμογή των παραπάνω διαδικασιών πριν τη συλλογή των δεδομένων, περιλαμβάνοντας επίσης την εκπαίδευση των ερευνητών πεδίου.
Η διαδικασία διεξαγωγής της έρευνας και του ποιοτικού ελέγχου που υλοποιείται παράλληλα.
Η διαδικασία μετά τη συλλογή των δεδομένων, που περιλαμβάνει έλεγχο και διόρθωση των δεδομένων, πιθανές προσθήκες νέων δεδομένων και μεταβλητών, καθώς και μετασχηματισμούς των δεδομένων, στατιστικές αναλύσεις, συγγραφή έκθεσης αποτελεσμάτων και αποφάσεις για τη διαχείριση των δεδομένων της έρευνας.

Ο κύκλος της έρευνας αφορά πρωτίστως στο σχεδιασμό και υλοποίησης μιας ποσοτικής κοινωνικής έρευνας, καθώς αφενός αρκετές από τις διαδικασίες που περιλαμβάνονται εδώ δεν άπτονται μιας έρευνας με ποιοτικό προσανατολισμό, αφετέρου τα είδη των ποιοτικών ερευνών είναι ποικίλα και ακολουθούν διαφορετική πορεία ανάλογα με τους στόχους και την επιστημολογική προσέγγιση της έρευνας. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τους σχετικούς περιορισμούς, αρκετές από τις διαδικασίες που περιγράφονται εδώ ακολουθούνται και σε συγκεκριμένες μορφές ποιοτικής έρευνας, όπως παρουσιάζεται και στις σχετικές μελέτες περίπτωσης των αντιστοίχων μαθημάτων της πλατφόρμας αυτής.

Με την ολοκλήρωση της συγκεκριμένης ενότητας, ο αναγνώστης αναμένεται:

Να κατανοήσει τον κύκλο μιας έρευνας.
Να μπορεί να διατυπώσει κατάλληλα ερευνητικά ερωτήματα.
Να εξασκηθεί στο σχεδιασμό και υλοποίηση μιας ποσοτικής έρευνας περιορισμένης έκτασης, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα απαιτούμενα στάδια.
Να επεξεργάζεται τα δεδομένα της έρευνας και να καταλήγει σε συμπεράσματα θέτοντας υπό έλεγχο τις θεωρητικές παραδοχές του και κατ’ αντιστοιχία με τα ερευνητικά ερωτήματα που έχει θέσει.