Πολιτική Δημοσκόπηση και Exit Polls/Δημοσκοπήσεις Εξόδου

Με τις πολιτικές δημοσκοπήσεις επιδιώκεται η καταγραφή των τάσεων του ευρύτερου πληθυσμού απέναντι σε πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Η γέννηση των πολιτικών δημοσκοπήσεων προκλήθηκε αφενός μεν από την περιέργεια των ανθρώπων για την κοινή γνώμη αλλά πρωτίστως και κυρίως από τη σταθερή επιθυμία των κυβερνώντων να γνωρίζουν τις απόψεις και τις τάσεις του πληθυσμού που εξουσιάζουν (Νικολακόπουλος, 2000).

Οι πολιτικές δημοσκοπήσεις διακρίνονται με βάση τον εντολέα τους σε:

• Δημόσιες δημοσκοπήσεις (Public Opinion Polls) για λογαριασμό Μ.Μ.Ε.
• Ιδιωτικές δημοσκοπήσεις (Private Opinion Polls) για λογαριασμό πολιτικών κομμάτων και λοιπών φορέων επιρροής της πολιτικής (Μαυρής, 2003: 209).

Με τον όρο «Exit Polls» ή «Δημοσκοπήσεις Εξόδου» αναφερόμαστε σε ένα μεθοδολογικό εργαλείο συλλογής απαντήσεων ατόμων-ψηφοφόρων που μόλις έχουν ψηφίσει κατά την ημέρα διεξαγωγής κάποιων εκλογών, καθώς εξέρχονται από το εκλογικό κέντρο. Πρόκειται για ιδιαίτερα δημοφιλή έρευνα κυρίως λόγω της προβολής της σε τηλεοπτικούς σταθμούς. Τα exit polls αποτελούν μια από τις ελάχιστες κατηγορίες δειγματοληπτικών ερευνών που δύνανται να ολοκληρωθούν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Σε σχέση με την κατηγορία των πολιτικών δημοσκοπήσεων, τα exit polls διαφοροποιούνται ως προς τα ακόλουθα:

• Ως προς τον πληθυσμό της έρευνας, καθώς περιλαμβάνει μόνον όσους έχουν ψηφίσει και όχι δυνητικούς ψηφοφόρους.
• Ως προς τα τετελεσμένα, πραγματικά γεγονότα των ψηφοφόρων στην κάλπη, και όχι προθέσεις ψήφου και υποθετικές ερωτήσεις.
• Ως προς το ποσοστό ανταπόκρισης των ερωτώμενων, καθώς ο στόχος είναι περισσότερο προφανής και δεν εγκυμονεί ανησυχίες και προβληματισμούς.
• Ως προς το μέγεθος του δείγματος, καθώς είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από τα αντίστοιχα δείγματα των παραδοσιακών πολιτικών δημοσκοπήσεων (Kozlowski, 2012).

Ο κόμβος HTS φιλοξενεί μία μελέτη περίπτωσης πολιτικής δημοσκόπησης και μία exit poll. Και τα δύο αφορούν τη χρονιά 2015. Η πρώτη τιτλοφορείται "Πανελλαδική έρευνα πολιτικών εξελίξεων - Ιανουάριος 2015" και η δεύτερη "Exit Poll - Ιανουάριος 2015".

Βιβλιογραφία

• Kozlowski, Arkadiusz. (2012). The Usefulness of Past Data in Sampling Design for Exit Polls Surveys
• Μαυρής, Γ. (2003). Πολιτικά κόμματα, ΜΜΕ και δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα. Στο: Τσάτσος, Δ. & Κοντιάδης, Ξ. (επιμ.). Το μέλλον των πολιτικών κομμάτων. Αθήνα: Παπαζήση.
• Νικολακόπουλος, Η. (2000). H ανάπτυξη των πολιτικών δημοσκοπήσεων στην Ελλάδα.

Έρευνα Αγοράς και Παρατήρηση

Με τον όρο «Έρευνα Αγοράς» αναφερόμαστε στη συστηματική συλλογή και αντικειμενική καταγραφή των πληροφοριών που αφορούν στις ανάγκες, στη γνώμη και στις αγοραστικές συνήθειες καταναλωτών, εταιριών και οργανισμών. Ως εξειδικευμένος επιστημονικός κλάδος και λειτουργώντας ως σημαντικό εργαλείο του marketing, παρέχει πληροφορίες που καθοδηγούν αποφάσεις για την ορθότερη κατάστρωση μελλοντικών στρατηγικών, ικανών να μειώσουν το επιχειρηματικό ρίσκο. Με την έρευνα αγοράς συλλέγονται δεδομένα με τη χρήση κατάλληλων εργαλείων σε μια δεδομένη χρονική στιγμή (Bryman, 2012: 60).

Διακριτή κατηγορία στο εκπαιδευτικό υλικό του έργου αποτελεί η έρευνα παρατήρησης, στο πλαίσιο της έρευνας αγοράς. Με την παρατήρηση συλλέγονται δεδομένα που αναφέρονται σε πληροφορίες για τη συμπεριφορά ανθρώπων και οργανισμών χωρίς την υποβολή ερωτημάτων προς τον συμμετέχοντα.

Οι έρευνες παρατήρησης κατηγοριοποιούνται σε: έρευνες μυστικών επισκέψεων, έρευνες μυστικών κλήσεων / τηλεφωνικών επαφών, έρευνες μυστικών επαφών στο διαδίκτυο / ιστοσελίδα διαδραστικού χαρακτήρα και έρευνες μέσω συγκαλυμμένης ή φανερής παρατήρησης.

Βασικό σημείο διαφοροποίησης των παραπάνω περιπτώσεων είναι ο τρόπος επιβεβαίωσης (ήτοι, ελέγχου της αυθεντικότητας και ακρίβειας) των συλλεχθέντων στοιχείων (ΠΕΣΣ, 2017: 58). Ειδικότερα, η παρατήρηση των συμμετεχόντων από «μυστικούς επισκέπτες» που συμπεριφέρονται ως κανονικοί πελάτες παρά ως «επαγγελματίες εκτιμητές», ενέχει μεγαλύτερο βαθμό αξιοπιστίας και αντικειμενικότητας, συγκριτικά με τη γνώμη των πελατών ως προς τις αντιλήψεις των καταναλωτών ειδικότερα όταν συνοδεύεται και από πρόσθετο πολυμεσικό υλικό.

Παραδείγματα ερευνών παρατήρησης αποτελούν: οι μυστικές επισκέψεις για τον ενδελεχή έλεγχο των υπηρεσιών, διαφημιστικά τεστ, εθνογραφικές έρευνες σε σπίτια για τη διερεύνηση καταναλωτικών προτύπων, κάμερες σε μη θεατά προς τον καταναλωτή σημεία σε πολυκαταστήματα (super markets κ.ά.) για την παρακολούθηση της αγοραστικής συμπεριφοράς των πελατών μπροστά στο ράφι και πριν την τελική τους επιλογή (Housden, 2010: 116-117).

Η έρευνα παρατήρησης παρουσιάζει βασικά πλεονεκτήματα, όπως ότι καταγράφει έναν πραγματικό έλεγχο που αντίκειται στις καταναλωτικές αντιλήψεις, παρέχει λεπτομέρεια σε βάθος, πιστοποιώντας πολύ μικρές λεπτομέρειες που, ωστόσο, ενδέχεται να επιφέρουν σημαντικές επιπτώσεις και δύναται να λειτουργήσει ως χρήσιμο βοήθημα, συμπληρωματικά των λοιπών καταναλωτικών μελετών.

Αντίστοιχα, βέβαια, υπάρχουν και αδυναμίες, όπως σε κάθε μεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθείται. Έτσι, μια έρευνα παρατήρησης αδυνατεί να καταγράψει συνολικά την εμπειρία του καταναλωτή, εστιάζοντας -κατά βάση- στο «φαίνεσθαι», παρουσιάζει υψηλό κόστος, λόγω των προσωπικών επισκέψεων και έχει συγκεκριμένα περιθώρια εκτέλεσης, όπως αυτά καθορίζονται από Κώδικες Δεοντολογίας, ειδικότερα δε για τις περιπτώσεις μυστικών επισκέψεων σε αλυσίδες ανταγωνιστικών εταιριών (Foss & Bond & Stone, 2004: 123-124 & Housden, 2010: 117-118).

Ο κόμβος HTS φιλοξενεί μία μελέτη περίπτωσης έρευνας αγοράς και μία μυστικής παρατήρησης. Η μία αφορά αλυσίδα καταστημάτων ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών ειδών και η άλλη αφορά εταιρίες κινητής τηλεφωνίας. Η πρώτη τιτλοφορείται "Η αγορά ηλεκτρικών & ηλεκτρονικών ειδών στην Ελλάδα: Στάσεις & Συμπεριφορές του Καταναλωτικού Κοινού" και η άλλη "MyConnect & Ανταγωνισμός: Μυστικές Επισκέψεις".

Βιβλιογραφία

• Bryman, A. (2012). Social Research Methods. Publisher: Oxford University Press
• Foss, B., Bond, A., Stone, M. (2004). Consumer Insight: How to Use Data and Market Research to Get Closer to Your Customer (Market Research in Practice). Kogan.
• Housden, M. (2010). Market Information and Research. Butterworth-Heinemann
• ΣΕΔΕΑ (2017). Κανονισμός ΠΕΣΣ.